Każdy, kto kiedykolwiek pracował z drewnianymi elementami, wie, że odpowiednie połączenie ich może pozornie stanowić kłopot. Konstrukcja musi być trwała i wytrzymała, a grube belki mogą sprawiać trudności. Istnieje kilka sposobów łączenia drewna, a w poniższym artykule poznasz najpopularniejsze metody, stosowane zarówno przez zawodowców, jak i amatorów.

Znajomość metod łączenia drewna może okazać się przydatna, nawet jeśli pracujesz z tym materiałem tylko okazyjnie. Wiedza ta sprawdza się podczas renowacji mebli, wykonywania niedużych konstrukcji i choć wiele z tych sposobów stosują cieśle konstruujący duże budowle, możesz wykorzystać je również Ty. Jeśli nie wiesz, jak łączyć belki drewniane, potrzebne informacje znajdziesz w poniższym artykule. Wystarczy jedynie duży warsztat, miejsce do pracy i niezbędne przyrządy. Drewno możesz łatwo połączyć również z innymi materiałami i stworzyć wymarzone meble, czy sprzęty. Przed przystąpieniem do pracy, przyda Ci się jednak podstawowa wiedza na temat typów łączeń. Oto najpopularniejsze rodzaje połączeń drewna:

 

Łączenia klejowe

Najpopularniejszym i najszybszym sposobem na połączenie dwóch drewnianych elementów jest wykorzystanie specjalnego kleju. Preparat wykonywany jest zwykle na bazie żywicy syntetycznej. Aby takie łączenie drewna było skuteczne, trzeba pamiętać, że oba elementy muszą być do siebie mocno dociśnięte, w czasie, gdy klej schnie. W tym celu warto wykorzystać specjalne ściski stolarskie lub imadło. Dobry klej zapewnia nierozerwalne połączenie. Często stosuje się go do wzmocnienia konstrukcji. Klej można wykorzystać w różnych rodzajach połączeń, zarówno wzdłuż belki, jak i po jej szerokości. W ten sposób można stworzyć duże elementy konstrukcyjne, jednocześnie zabezpieczając je przed pękaniem. Klej zapewnia również niewidoczne łączenie drewna, którego nie można uzyskać na przykład za pomocą gwoździ. Taka metoda jak prosta i najczęściej stosowana przy wytwarzaniu prefabrykatów do mebli. Sklejone konstrukcje można łatwo później przycinać i obrabiać, wystarczy jedynie dobra piła spalinowa.  Metoda wykorzystująca klej pozwala również wykonać szerokie powierzchnie, na przykład blaty, z mniejszych elementów. Umożliwia łączenie drewna na wpust, na pióro lub wyprofilowaną zakładkę. Klej przede wszystkim wzmacnia inne rodzaje połączeń. 

Klej umożliwia także łączenie drewna konstrukcyjnego, czyli belek, które składają się z wielu cieńszych elementów.

Metalowe łączniki

Kolejnym sposobem na łatwe połączenie dwóch drewnianych elementów jest zastosowanie metalowych łączników. Najczęściej wykorzystywane są gwoździe. Tworzą one nierozłączne połączenie dwóch elementów. Gwoździe mogą być wykonane z różnych materiałów, zwykle są stalowe (ocynkowane lub nie), miedziane, a także mosiężne. Łączenie drewna metalowymi łącznikami nie wymaga specjalistycznego sprzętu. Do niedużych elementów wystarczy zwykły młotek. Gwoździe różnią się długością oraz średnicą, dopasowuje się je do rodzaju wykonywanego połączenia. Na konstrukcjach dachowych wykorzystuje się łączniki 15- a nawet 30-centymetrowe. Ich średnica może wynosić do 8 mm. Specjalne gwoździe z karbowanymi trzpieniami są odporne na wyrwanie, co zwiększa trwałość całej konstrukcji.

Jak łączyć drewno używając gwoździ? Przede wszystkim trzeba pamiętać, że nie wbija się ich prostopadle w powierzchnię drewnianego elementu. Gwoździe należy umieścić w konstrukcji pod kątem. Dzięki temu linie sąsiadujących ze sobą łączników się schodzą i wzmacniają połączenie. Końcówki gwoździ powinny być także lekko stępione. W rezultacie nie rozcinają włókien drewna, a miażdżą je, co zapewnia większą trwałość połączenia. Gwoździe są jednak bardzo widoczne, dlatego wykorzystuje się je do tworzenia przedmiotów codziennego użytku w garażach i warsztatach, gdzie wygląd nie jest istotny.

Sposoby łączenia drewna metalowymi łącznikami obejmują także śruby gwintowe lub wkrętowe. Są to połączenia rozłączne. Gwinty również są widoczne, ale ich główki często zakrywa się lub estetycznie wykańcza. Dlatego połączenia nimi wykonywane uważane są za ładniejsze niż te, wykorzystujące gwoździe. Gwinty są łatwe w użyciu, do wyboru są wkręty samonawiercające lub gwintujące otwór. Śruby wykorzystuje się obecnie przede wszystkim do łączenia drewnianych konstrukcji, na przykład na szkielety domów. 

Łączenie drewna pod kątem prostym w przypadku wytwarzania mebli wymaga użycia innych łączników. Stosuje się wtedy złącze baryłkowe, czyli specjalny typ połączenia śrubowego. Składa się na nie śruba oraz nakrętka w kształcie walca. Takie połączenie uznawane jest za estetyczne, a przede wszystkim zapewnia trwałość całej konstrukcji.

Metalowe złącza często zastępują także tradycyjne ciesielskie metody. Umożliwiają one bowiem wykonanie lekkich konstrukcji o dużych wymiarach, które uniemożliwiłyby klasyczne połączenie. Przy wykonywaniu między innymi więźby dachowej stosuje się jarzma, czyli łączniki ciesielskie. Mają one formę płytki, kątownika lub kształtownika i wykonane są z metalu. W nich znajdują się otwory o różnej średnicy, dzięki którym możliwe jest łączenie drewna na wkręty lub gwoździe.

Do wykonywania części konstrukcyjnych dachów, ścian, czy stropów wykorzystuje się inny rodzaj połączenia — metalowe łączniki kolcowe, zwane płytkami kolcowymi lub gwoździowanymi. Pozwalają one na łączenie elementów drewnianych o równomiernym rozkładzie naprężeń.

Łączniki drewniane

Przy produkcji mebli stosuje się łączenie drewna na kołki. Dostępne są one w różnych średnicach, które należy dopasować do łączonych elementów. Kołki wykonuje się z drewna o odpowiedniej twardości, na przykład z buku. Drewniane łączniki są niewidoczne, co zapewnia estetyczne wykończenie wykonywanego mebla. Otwory, w których umieszczane są kołki muszą być jednak wykonane precyzyjnie w odpowiednich miejscach. Najlepiej w jednym z elementów wyznaczyć, gdzie będą znajdować się łączniki, a następnie wbić w to miejsce gwoździe. Po odpiłowaniu główek można przyłożyć drugi element i sprawdzić, w którym miejscu ostre zakończenie gwoździ pozostawi ślad. Kołki muszą być osadzone ciasno, dlatego ich średnica powinna być taka sama lub większa niż otwór w drewnie. Ich końcówki często są delikatnie zwężane, co ułatwia ich umieszczenie w odpowiednim miejscu. Boczna powierzchnia kołków zwykle ma rowkowe wytłoczenia. Całe połączenie często wzmacnia się klejem. 

Łączenie drewna na czop to inna popularna metoda. Wykorzystuje ona klin, który pozwalają łączyć prostopadłe części mebli. Czop umieszczony w wykonanym wcześniej gnieździe rozpręża się i zaciska.

 

Tradycyjne metody łączenia drewna

Oprócz nowoczesnych połączeń można wykorzystać także tradycyjne, ciesielskie metody. Przydają się one nie tylko do tworzenia dużych konstrukcji. Niewidoczne łączenie drewna sprawdza się przy renowacji lub wykonywaniu własnych mebli. Rodzajów połączeń ciesielskich jest wiele. Do najczęściej stosowanych należą: Złącza stykowe wzmacniane kołkami, wręgowe do łączenia pod kątem, nakładkowe, które umożliwiają łączenie belek drewnianych na długości oraz czopowe do elementów przestrzennych. Ciesielskie metody opierają się na wykonywaniu odpowiednich otworów w drewnie. Bardzo ważne jest właściwe wykonanie pomiarów. Muszą być dokładne i precyzyjne, aby cała konstrukcja przetrwała wiele lat. Najpopularniejszym ciesielskim sposobem jest wspomniane wyżej łączenie na czop. Stosuje się je przy połączeniach prostopadłych oraz pod różnymi kątami. W dwóch częściach drewna należy wykonać czop i gniazdo. Najlepiej sprawdzi się do tego dłuto. W drugim elemencie tworzy się gniazdo, w którym umieszczony zostanie czop. Jego głębokość powinna być nie więcej niż 0,5 cm większa niż element drugiej belki. Gniazdo nie może być jednak za szerokie, aby konstrukcja była stabilna. Kiedyś cieśla budujący dom musiał polegać przede wszystkim na swoich umiejętnościach i precyzji. Drewniane elementy połączone były bez użycia łączników. Metody te stosuje się także dzisiaj, jednak eksperci odkryli, że wykorzystanie nowoczesnych rozwiązań bardzo ułatwia i usprawnia pracę. Jeden cieśla może zastąpić pracę kilkudziesięciu osób, a odpowiednie wykonanie połączeń pozwala zmniejszyć zużycie drewna.

Łączenie kantówek drewnianych umożliwia również wykorzystanie innej metody nazywanej jaskółczy ogon. Wycięcia na belkach przypominają bowiem kształtem ogon tego ptaka. Stosując tę metodę trzeba pamiętać o wykonaniu bardzo precyzyjnych pomiarów. Łączenia ciesielskie często dodatkowo wzmacnia się kołkami lub śrubami. Drewniane łączniki lepiej sprawdzają się tam, gdzie konstrukcja narażona jest na korozję.

Inne sposoby łączenia drewna

Często przy konstruowaniu mebli wykorzystuje się połączenie elementów drewnianych z metalowymi. Do ich złączenia stosuje się różne metody. Najczęściej spotykane są gwoździe, śruby oraz specjalne kleje. Łączenie drewna z metalem jest proste, ponieważ większość profili i łączników ciesielskich ma już odpowiednie otwory. 

Powyższe sposoby pokazują, że zarówno łączenie belek drewnianych pod kątem prostym, jak i zwykłe tworzenie prostych konstrukcji nie wymaga specjalistycznych sprzętów. Drewniane elementy można w łatwy sposób ze sobą połączyć, wybierając jedną z dostępnych metod. Trzeba jedynie dostosować ją do typu konstrukcji, wielkości poszczególnych belek, listew, czy desek. Obecnie w sklepach można znaleźć szeroki wybór różnego rodzaju łączników. Dzięki zastosowaniu kątowników, kotew do betonu, wsporników, a nawet zwykłych gwoździ i śrub można stworzyć niezwykłe konstrukcje. Drewno łatwo połączyć z drewnianymi elementami, ale także z takimi materiałami, jak metal, czy beton. Złącza umożliwiają tworzenie różnorodnych konstrukcji, łączenie belek w różnych konfiguracjach — po długości, szerokości, a nawet głębokości, nierzadko także pod różnymi kątami. Niezależnie więc, co chcesz wykonać z drewna i jakiego sposobu łączenia użyjesz, z pewnością praca będzie łatwa i przyjemna.