Jeśli znalazłeś się na tej stronie, to prawdopodobnie już zorientowałeś się, ile kosztuje ułożenie kostki brukowej i cena ta sprawiła, że postanowiłeś sam poradzić sobie z jej ułożeniem. Jak wiadomo – nie święci garnki lepią – i każdy może podjąć wyzwanie i nauczyć się jak położyć kostkę brukową, a nasz artykuł przybliży Cię do tego, aby układanie kostki brukowej i technologia jaką się stosuje stała się zrozumiała i łatwa w zastosowaniu. W Polsce pierwszą z kostek jakie pojawiły się po okresie PRL-u była kostka Bauma występująca w kilku kolorach. Dziś rzadziej stosowana ze względu na jej mało urozmaicone wzory. Dziś oferta jest zróżnicowana pod względem kolorów, wielkości, kształtów i materiałów z jakich kostka została zrobiona.

Przeznaczenie

Pierwszą sprawą będzie określenie w jakim miejscu mamy zamiar ułożyć kostkę. Jest to o tyle ważne, że w zależności od miejsca innego rodzaju kostkę trzeba zakupić. Chodzi tu przede wszystkim o obciążenia jakie materiał ten ma wytrzymać. I tak w miejscach, gdzie odbywa się tylko ruch pieszy, a więc wszelkie chodniki i przejścia mogą zostać wyłożone kostką o najmniejszej wytrzymałości. Taką będzie kostka o grubości 4 cm. Gdy planujemy układanie kostki brukowej na podjeździe domu jednorodzinnego należy zaopatrzyć się w kostkę o grubości 6 cm, taka bowiem nadaje się do tego, aby przemieszczały się na niej pojazdy do 3,5 nie narażając kostki na zniszczenie. Gdy na podjeździe mamy również samochody ciężarowe, lepszym wyborem będzie zaopatrzenie się w nieco grubszy materiał wynoszący 8 cm grubości.

Najtrwalsza kostka brukowa, której przekrój wynosi od 10 do 16 cm jest przeznaczona do ułożenia na parkingach, placach magazynowych i wszędzie tam, gdzie poruszają się ciężkie auta typu TIR.

 

Kształt i faktura

Zapewne rozważając wyłożenie podwórka kostką, należy podjąć decyzję o tym jakie wzory kostki brukowej przed domem będą nam pasować i czy decydujemy się na jeden lub więcej kolorów i wzorów. Generalnie kostka jest produkowana w wersji „przemysłowej” i „szlachetnej”. Pierwsza z nich to zwykle szare kostki w kształcie klepsydry z jednolitą, gładką powierzchnią. Wykorzystuje się ją głównie w miejscach takich jak parkingi, mniej obciążone drogi i podwórka przemysłowe. Szlachetną odmianę wyróżnia atrakcyjne i różnorodne wykończenie. Dzięki dodatkowej obróbce kostka zyskuje nie tylko różną kolorystykę, ale też i powierzchnię. Możemy tu wyróżnić kostki:

szczotkowane – w wyniku tego procesu powstaje kostka o dużych antypoślizgowych właściwościach,

śrutowane – powierzchnia poddana śrutowaniu odkrywa zmatowione kruszywa imitując strukturę materiałów szlachetnych,

płukane – tu często producenci wzbogacają powierzchnię drobinkami grysu, który po wypłukaniu wierzchniej warstwy betonu jest wyeksponowany upodabniając się do naturalnego kamienia.

Ponadto gładkie i płaskie kostki również dzielą się kolorystycznie na takie z melanżem, wzmocnieniami kolorystycznymi lub odcieniami metalicznymi. Na posesjach w stylu rustykalnym chętnie inwestorzy wykorzystują kostki postarzane metodą młoteczkową, co pozwala nadać jej wygląd podobny do starego bruku.

Kolejną sprawą jest wybór kształtu i rozmiaru kostki. Sposoby układania kostki brukowej będą się nieznacznie różnić w zależności od tego jaki wybierzemy kształt poszczególnych elementów. Wśród produkowanych kostek najczęściej spotyka się te w kształcie kwadratów i prostokątów. Są one atrakcyjne dla inwestorów ze względu na łatwe tworzenie z nich rozmaitych wzorów kolorystycznych. Kolejnym, chętnie wykorzystywanym kształtem to trapez. Szczególnie użyteczny, gdy mamy do ułożenia koło z kostki brukowej. Schemat takiego wzoru łatwo będzie zaplanować posługując się kostką właśnie o kształcie trapezu. Ciekawe kształty też można uzyskać poprzez układanie kostki brukowej we wzory fal. Ten oryginalny kształt pozwala na tworzenie różnych motywów dekoracyjnych. Z większości kształtów bez dużego trudu wykonamy również schody z kostki brukowej. W tym celu dobrze jest wykonać ich projekt techniczny i przekrój.

Przygotowanie do układania kostki

Niestety, aby samodzielnie ułożyć kostkę brukową trzeba wyposażyć miejsce pracy w niezbędne narzędzia i urządzenia. Część z nich, jak ubijarka czy zagęszczarka można wypożyczyć z wypożyczalni sprzętu budowlanego. Zapewne będzie to tańsze rozwiązanie niż kupowanie tych urządzeń. Ponadto przyda się szlifierka kątowa do przycinania kostki, łopata drewniana, łata, a także dalmierz laserowy, który pozwoli na wytyczenie obszaru, który chcemy wyłożyć kostką. Będzie on też pomocny w określeniu ilości metrów kwadratowych, które zamierzamy pokryć kostką. Taka ilość kostki następnie trzeba będzie zamówić w sklepie budowlanym.

 

Układanie kostki brukowej – porady 

Układanie kostki brukowej musi przebiegać według ściśle określonej kolejności wykonywanych prac, aby efekt końcowy był nie tylko estetyczny, ale też, aby wykonana praca była trwała i cieszyła użytkowników solidnością wykonania przez wiele lat.

 

Wytyczenie obszaru do wyłożenia kostką. 

Najłatwiej jest wytyczyć proste odcinki, na których będziemy układać kostkę. Na przykład budując podjazd wystarczy rozciągnąć cienki drut łączący ścianę domu z ogrodzeniem na trasie brama – garaż. Ławy drutowe pozwolą nam odmierzać kolejne odległości zarówno w pionie jak i poziomie.

 

Prace ziemne

Po wytyczeniu obszaru, na którym będzie leżała kostka należy z niego wybrać ziemię. Warstwa ta, przerośnięta roślinnością może mieć grubość od 15 do 25 cm. Jednak grunt trzeba wybrać jeszcze głębiej. Optymalnie będzie wykopać koryto na głębokość przynajmniej 35 cm. Grunt trzeba usunąć ok. 30 cm poza obszarem, w którym planujemy umieszczenie krawężnika. Jeśli planujemy spadki gruntu, na przykład, aby odprowadzać od budynku wodę opadową, to jest to również moment, kiedy takie spadki planujemy i realizujemy poprzez wybranie odpowiedniej ilości warstwy gruntu.

Warstwa odsączająca

Prawidłowe układanie kostki brukowej wymusza kolejne warstwy, które w końcowym efekcie sprawią, że uzyskamy równą i trwałą powierzchnię. Na dnie wykopanego koryta należy najpierw ułożyć warstwę grubego żwiru lub przyjemniej mieszanki żwirowo-piaskowej. Bardzo odpowiedzialną czynnością jest następnie prawidłowe zagęszczenie i wyrównanie kolejnych warstw. W tym celu pomocne będą wcześniej wspomniana ubijarka i zagęszczarka. Maszyny takie gwarantują prawidłowość wykonanej pracy, a także sprawiają, że jest ona mniej męcząca.

Jeśli nie mamy do dyspozycji tych maszyn, należy przygotować ręczny ubijak. Przy jego stosowaniu jedna warstwa nie powinna być grubsza niż 10 cm, w przeciwnym wypadku nie zostanie żwir prawidłowo zagęszczony. Dobrą metodą jest też polewanie żwiru wodą, pomaga to szybciej zagęścić poszczególne warstwy.

 

Krawężnik

Kolejną czynnością będzie wyznaczenie obrzeży podjazdu, czy innego obszaru, który wykładamy kostką. Nie zaleca się układania kostki brukowej bez obrzeży. Gdy brak krawężnika, brzegi podjazdu bardzo szybko zaczną się rozchodzić, nawet wtedy, gdy zabezpieczymy je gruntem. Do dyspozycji są różne wymiary krawężników. Lekkie obrzeża mają wymiary 100 x 25 x 12 lub 10 x 30 x 5 cm. Można też zastosować takie o wymiarach: 100 x 25 x 8 lub 100 x 20 x 6 cm, zwłaszcza gdy krawężnik nie będzie wystawał ponad powierzchnię podjazdu. Niezależnie zaś od rozmiarów, zawsze krawężniki trzeba mocować na wcześniej wykonanym fundamencie. Należy go zrobić układając warstwę betonu klasy C12/15 lub C8/10 o grubości mniej więcej 10 cm.

 

Warstwa nośna

Na utwardzonej powierzchni warstwy przepuszczalnej wykonanej ze żwiru należy przystąpić do wykonywania warstwy nośnej. Układanie kostki brukowej na betonie sprawia, że powierzchnia takiego podjazdu jest nie tylko gładka, równa i ze spadkami skierowanymi w zamierzoną stronę, ale też powierzchnia ta nie ulega degradacji na skutek obciążeń jakie na nią działają, ani przemarzania gruntu, czy innych czynników mechanicznych i atmosferycznych. Do warstwy nośnej najlepiej wykorzystać beton C12/15 wyrabiając go do konsystencji wilgotnej lub gęsto-plastycznej. Beton gesty jest mniej porowaty po zastygnięciu i ma większą wytrzymałość, a ponadto da się go ubić po aplikacji. Beton powinien mieć grubość 15 – 25 cm i można go wykonać dodając kruszywo łamane (wtedy wystarczy grubość 15 -20 cm) lub mieszanki żwirowo- piaskowej (grubość 20-25 cm). Po wylaniu betonu trzeba go dobrze zagęścić mechanicznie.

 

Podsypka pod kostkę brukową – proporcje

Po związaniu warstwy nośnej (beton pełną wytrzymałość uzyskuje po 28 dniach) w stopniu możliwym położenie nie niej kolejnej warstwy, co jest możliwe nawet kolejnego dnia od ułożenia warstwy nośnej, można przystąpić do dalszych prac. Bezpośrednio pod ułożoną warstwą kostki musi znaleźć się podsypka. Wykonuje się ją z piasku lub mieszanki żwirowo-piaskowej z wielkością ziaren od 0 do 5 mm. Warstwę podsypki rozsypujemy na grubość 3 do 5 cm.

Kostka brukowa – układanie

Teraz nadeszła kolej układania kostki. Jeśli obszar do ułożenia jest duży, warto równocześnie używać kostek z kilku różnych palet. Niestety nawet kupując ten sam jej rodzaj, w zależności od terminu produkcji ich kolorystyka nieznacznie się różni od siebie. Aby uniknąć nagłej zmiany barwy, właśnie zaleca się naprzemienne układanie kostki z różnych palet. W takim wypadku nieznaczne różnice pomiędzy losowo ułożonymi kostkami nie będą znaczące, a unikniemy powstania jednoznacznej linii o nieco innym odcieniu kostki pochodzącej z kolejnej palety. Przy układaniu kostki wystrzegamy się chodzenia po odcinku z przygotowaną podsypką. Zawsze układamy kostkę w ten sposób, że osoba układająca kostkę stoi na już ułożonej nawierzchni. Również ułożenie kostki pod skosem w stosunku do poruszających się po niej pojazdów sprawia, że poruszają się one po niej ciszej. Inną metodą na wyciszenie podjazdu jest układanie kostek o różnych rozmiarach. Kostkę układa się dość luźno pozostawiając szczeliny na wypełnienie ich piaskiem.

 

Spoinowanie

Kostka jest już ułożona, jednak bez prawidłowego jej spoinowania nie ma co liczyć na trwałość naszej pracy. Suchy, drobny piasek umieszczony w spoinach na pełnej ich głębokości sprawia, że każda z kostek jest unieruchomiona, a cały podjazd staje się litą płaszczyzną.

 

Wibrowanie

To już ostatni etap pracy przy układaniu kostki brukowej. Wibrowanie należy przeprowadzić podczas suchej pogody, gdy piasek w spoinach jest suchy. Wibrowanie przeprowadzamy przez tak długi czas, aż wszystkie kostki zostaną ustabilizowane, a ich powierzchnia jest równa. Często po przeprowadzeniu wibrowania, część ze spoin trzeba ponownie wypełnić piaskiem, bo podczas wibracji wypełnił puste przestrzenie w głębi. Uzupełnienie jest konieczne, aby w przyszłości kostka nie luzowała się i nie zmieniała swego położenia.

 

Układanie kostki brukowej – najczęstsze błędy

Część popełnianych błędów przez inwestorów jest uwarunkowanych tym, że chcą poczynić oszczędności. Układanie kostki brukowej i jej cena za metr zastymuluje niejednego właściciela podwórka w taki sposób, że zdecyduje pracę wykonać samodzielnie. Jednak niedoświadczony wykonawca, który nawet nie jest jeszcze użytkownikiem podjazdu z kostki, może popełnić szereg błędów, które bądź wpłyną na jakość użytkowania, bądź na trwałość wykonanych prac.

 

Brak projektu

Wielu inwestorom wydaje się, że wystarczy posiąść wiedzę na temat tego jak układać kostkę brukową, aby wszystko się udało. Tymczasem brak projektu, zwłaszcza przy powierzchniach ze skomplikowanymi wzorami, skutkuje zwykle tym, że wzór w którymś momencie przestaje nam pasować i albo rozbierzemy część wykonanej już pracy, aby ją poprawić, albo zostaniemy z nieestetycznym i niechlujnie wykonanym wzorem. Projekt również dokładnie określa, ile jakiego rodzaju kostki należy kupić, aby nie kupić danego wzoru w nadmiarze, ale też, aby go nie zabrakło.

Brak spoin

To grzech głównie początkujących wykonawców. Pomiędzy poszczególnymi kostkami konieczne jest pozostawienie 3 mm odstępu do wypełnienia piaskiem.  Szczeliny te dają miejsce kostce na „pracę” czyli zmiany objętości wywołane zmianami temperatury otoczenia. Przy braku spoin w kostce, która się rozszerza odłupuje się warstwa licowa i powstają uszkodzenia na krawędziach.

 

Niewłaściwy poziom 

Ułożenie kostki za nisko lub za wysoko w stosunku do otaczającego ją terenu, również nie sprzyja wygodnemu użytkowaniu. Dla wygody użytkownika, poziom powinien być nieznacznie wyżej niż obok znajdujące się rabaty, aby ziemia nie wysypywała się na strefę wyłożoną kostką. W przypadku sąsiedztwa z trawnikiem, obie powierzchnie powinny być na tym samym poziomie.

 

Za słaba podbudowa

Trzeba pamiętać, że od jakości wykonania podbudowy zależy jak stabilny nasz podjazd będzie. Istotne tu jest nie tylko to, jak duża warstwa podbudowy zostanie wykonana. Niektóre grunty wymagają umieszczenie kruszywa nawet do głębokości 60 cm. Konieczne jest też zastosowanie wszystkich wcześniej opisanych elementów wykonania poszczególnych warstw, aby podjazd był stabilny i trwały. Zatem zagłębiając się w to, ile kosztuje m2 kostki brukowej z robocizną w kontekście tego jak skomplikowana jest to praca, cena nie wydaje się już tak wygórowana.

 

Woda opadowa

Na żadnej posesji nie da się użytkować podjazdu wyłącznie podczas słonecznej pogody. W naszym klimacie deszcz jest wpisany w pogodę panującą jesienią, a podjazdy muszą być tak wyprofilowane, aby sprawiały, że woda opadowa będzie odprowadzania od budynku na zewnątrz ze spadkiem około 3%.

 

Zagęszczenie podłoża

Zbyt słabo wykonane zagęszczenie gruntu przed położeniem kostki, a potem nawierzchni kostki, to kolejny grzech niedoświadczonego wykonawcy. Podłoże pod kostką należy zagęścić z użyciem ciężkiej zagęszczarki, natomiast do zagęszczenia kostki dobrze jest użyć wibratora płytowego.

 

Za mała grubość kostki

Błędem inwestorów jest również pokusa oszczędności i zakup kostki za małej grubości. Trzeba pamiętać, że grubość kostki decyduje o jej wytrzymałości. Tak jak napisano na początku artykułu, grubość kostki 4 cm nadaje się na ciągi piesze. Przy obciążeniach większych i ruchu kołowym lepszym rozwiązaniem będzie zakup kostki o grubości 8 – 10 cm.

 

Kolorystyka różnych palet

Poszczególne palety tego samego produktu często różnią się nieznacznie odcieniem. Dlatego przy układaniu większej powierzchni dobrze jest zastanowić się jak trzymać kostkę, aby było możliwe naprzemienne wykorzystywanie kostki z trzech palet. Dzięki takiemu zabiegowi, różnice kolorystyczne będą odpowiednio rozłożone na całej powierzchni podjazdu, bez gwałtownych przeskoków w intensywności kolorów w określonych obszarach.