O drewniane meble trzeba odpowiednio dbać, aby służyły przez wiele lat. Przede wszystkim trzeba zabezpieczyć ich powierzchnię, głównie przed wilgocią. Jest to bardzo ważne, jeśli mebel znajduje się w miejscu o dużej wilgotności, na przykład w kuchni lub łazience. Jednym z najlepszych sposobów zabezpieczania drewna jest woskowanie, a w poniższym artykule przeczytasz, jak to zrobić.

Co daje woskowanie mebli?

Osoby, które nie zajmują się stolarstwem lub majsterkowaniem, często zastanawiają się, co daje woskowanie drewna? Przede wszystkim stosuje się je do zabezpieczenia powierzchni mebli lub podłóg, ale także, aby ładnie wykończyć elementy z surowego drewna. Wosk nadaje jedwabistego połysku oraz dokładnie podkreśla i wydobywa rysunek słojów. Przede wszystkim zamyka pory w drewnie oraz chroni powierzchnię przed nasiąkaniem wodą, co jest szczególnie ważne w pomieszczeniach o dużej wilgotności. Wosk może być bezbarwny lub w delikatnie brązowym odcieniu. Kolorowy preparat często służy do wyrównania kolorytu drewna lub całkowitej zmiany jego barwy. Drewno woskowane może przybierać również jasny odcień, charakterystyczny dla mebli w stylu rustykalnym lub shabby chic. Dzieje się tak po zastosowaniu odpowiedniego rodzaju wosku.

 

Jakie narzędzia są potrzebne do woskowania?

Zanim rozpoczniesz woskowanie drewna, warto przygotować wcześniej wszystkie potrzebne narzędzia. Nie są niezbędne specjalistyczne sprzęty, może ewentualnie przydać się odpowiednia piła stołowa, która umożliwi docięcie i dokonanie poprawek w drewnianych elementach. Do samego woskowania potrzebne są przede wszystkim materiały do nakładania preparatu. W tym celu najlepiej sprawdzają się czyste i suche szmatki wykonane z bawełny lub lnu, w dużych ilościach, a także specjalne pakuły bawełniane. Do nakładania wosku można wykorzystać także watę stalową typu 0000. Ona jednak przydaje się przede wszystkim do wcierania preparatu i zbierania jego nadmiaru oraz polerowania powierzchni mebla. 

Woskowanie mebli możesz wykonać także płynnym preparatem. Do jego nałożenia niezbędny będzie pędzel z miękkim, delikatnym włosiem. Aby wypolerować woskowaną powierzchnię, warto wyposażyć się w szczotkę z miękkim, najlepiej naturalnym włosiem. Do nakładania wosku niezbędne będą także rękawice ochronne. Preparat po kontakcie ze skórą powoduje wysuszanie naskórka i miejscowe przebarwienia.

Wybór odpowiedniego wosku

Ważną kwestią podczas zabezpieczenia drewna jest wybór odpowiedniego wosku. W sklepach można znaleźć wiele rodzajów różnych preparatów. Dobór właściwego wosku zapewnia komfortową pracę oraz skuteczną ochronę mebli. Wyróżnia się trzy rodzaje preparatów:

♦ Woski zwierzęce — inaczej nazywane woskami pszczelimi, bo pochodzą z wydzieliny tych zwierząt. Zwykle sprzedawane są w puszkach lub w postaci zwartych bloków. Wosk pszczeli rozpuszcza się w terpentynie ekstrakcyjnej.

♦ Woski roślinne — wytwarza się je z liści rośliny pochodzącej z Ameryki Południowej, czyli kopernicji. Tłuszcz carnauba, główny składnik wosku, ma żółtozielony odcień. Wosk roślinny jest trudno rozpuszczalny — miesza się go z benzyną, alkoholem etylowym, rozpuszczając na gorąco.

♦ Woski mineralne — to popularna parafina. Woski mineralne rozpuszczają się w terpentynie ekstrakcyjnej.

Woski do zabezpieczania drewna dzieli się również ze względu na ich formę, czy stan skupienia. Można wtedy wyróżnić preparaty w kremie, paście, płynie, w kostkach lub olejowoski. Wybór odpowiedniego zależy od rodzaju powierzchni, którą chce się zabezpieczyć. Woski w płynie poleca się szczególnie do surowego drewna, ponieważ lepiej wnikają w pory mebla, zabezpieczając go przed wilgocią. Preparaty w pastach dobrze sprawdzają się do blatów stołów, czy konserwowania politurowanych mebli.

Woski po zastosowaniu mogą również dawać inne efekty. Jedne preparaty są bezbarwne i wyłącznie zabezpieczają powierzchnię, a inne zmieniają jej kolor. Drugi rodzaj dzieli się na barwiące woski do drewna oraz wybielające. Warto przed zakupem sprawdzić, czy dany preparat odpowiada Twoim potrzebom.

Woski mogą być przeznaczone do pierwotnego pokrycia lub renowacji. Pierwszy rodzaj to zwykle preparaty w formie płynnej. Stosuje się je na surowe drewno, a dzięki swojej konsystencji, lepiej przenikają w strukturę drewnianych powierzchni. Woski do pierwotnego pokrycia zwykle są bezbarwne i podkreślają jedynie naturalny wygląd mebla. Preparaty renowacyjne stosuje się najczęściej do tworzenia kolejnych warstw zabezpieczających. Woski te mają zwykle formę kostek do ogrzewania lub past i kremów. Preparaty renowacyjne sprawdzają się również do uzupełniania ubytków, zmniejszania rys lub otworów powstałych na przykład na skutek działalności korników. 

Przygotowanie powierzchni do woskowania

Kiedy już wybierzesz wosk, przed przystąpieniem do pracy trzeba przygotować powierzchnię mebla. Surowe drewno, czyli takie, które nie zostało wcześniej pokryte żadnymi preparatami impregnującymi, należy wyrównać papierem ściernym o odpowiedniej granulacji, najlepiej od P200 do P360. Takie szlifowanie pozwoli pozbyć się włosków drewna oraz wszelkich nierówności. Należy pamiętać, że wosk nie sprawdza się na powierzchniach lakierowanych i pokrytych farbą olejną. Przed woskowaniem niezbędne jest więc usunięcie wierzchniej warstwy z mebla, również za pomocą papieru ściernego. Po szlifowaniu powierzchnię trzeba odpylić. W tym celu dobrze sprawdzi się sucha, delikatna szmatka lub odkurzacz z miękką końcówką.

 

Nakładanie wosku

Na przygotowaną powierzchnię można nałożyć wosk. Konsystencja preparatu wpływa na przebieg całej pracy. Woskowanie drewna na gorąco wymaga bowiem wcześniejszego podgrzania wosku, sprzedawanego najczęściej w postaci kostek. Twardych preparatów używa się zwykle do renowacji starych mebli, ponieważ dobrze wypełniają one wszelkie szczeliny i dziury, na przykład po kornikach. Woskowanie drewna sosnowego, bukowego, czy dębowego odbywa się tak samo. Preparaty stosowane na zimno wciera się w powierzchnię szmatką, a te na ciepło pędzlem.

Niezależnie od rodzaju wosku, nakłada się go stopniowo, przenosząc na powierzchnię drewna jego nieduże ilości. Preparat należy wcierać okrężnymi ruchami. Duża ilość wosku nie wchłonie się w powierzchnię mebla. Po wtarciu preparatu trzeba przetrzeć drewno wzdłuż słojów.

Po nałożeniu preparatu trzeba odczekać, aż powierzchnia mebla wyschnie. Na tym jednak nie kończy się proces woskowania. Po kilkunastu godzinach wszelkie nierówności i nadmiar wosku należy odpowiednio wypolerować. Następnie niezbędne jest nałożenie kolejnej warstwy — muszą być minimum dwie, aby odpowiednio zabezpieczyć drewno. Jeśli chcesz nałożyć więcej warstw, musisz po każdym woskowaniu odczekać kilkanaście godzin.

 

Polerowanie drewna

Ostatnim etapem woskowania mebli jest ich polerowanie. Umożliwia to uzyskanie idealnie gładkiej i satynowej powierzchni z delikatnym połyskiem. Ostateczne polerowanie mebli odbywa się po nałożeniu wszystkich warstw wosku. Do wykańczania powierzchni najlepiej wykorzystać czyste bawełniane lub lniane ściereczki, ewentualnie specjalne pakuły bawełniane. Polerowanie musi być dokładne, aby dało ładne efekty. Mebel będzie miał lśniącą, jedwabistą powierzchnię, jeśli zadbasz o odpowiednie przetarcie go ściereczką. Poleruj dokładnie miejsce obok miejsca, najlepiej dwukrotnie.

Jak usunąć wosk z drewna?

Jeśli chcesz pokryć mebel farbą lub innym preparatem, ale jego powierzchnia została wcześniej zawoskowana, musisz go odpowiednio przygotować. Przede wszystkim należy usunąć wosk. W tym celu dobrze sprawdzi się papier ścierny, taki sam, jak ten, używany do przygotowania surowego drewna. W marketach budowlanych można znaleźć również specjalne preparaty służące do usuwania wosku z różnych powierzchni. Taki rozpuszczalnik nanosi się na drewno tak samo, jak sam wosk. Za pomocą szmatki preparat wciera się w powierzchnię mebla okrężnymi ruchami, zgodnie z kierunkiem słojów. Zmywacz rozpuści wosk i pozostawi mebel gotowy do dalszej pracy. Po zastosowaniu rozpuszczalnika warto jednak odczekać kilka, a nawet kilkanaście godzin.

 

Inne sposoby zabezpieczania drewna

Wiele osób zastanawia się, co jest lepsze — woskowanie czy lakierowanie drewna? Zarówno wosk, jak i lakier ma ochronić powierzchnię mebla przed uszkodzeniami. Wybór, który preparat zastosować, zależy jednak od wielu czynników. Lakierowanie lepiej zabezpiecza drewno przed wszelkimi uszkodzeniami, nie tylko wilgocią. Jednak, w przeciwieństwie do wosku, jest bardziej widoczny na powierzchni mebla. Woskowanie chroni drewno, a jednocześnie pozwala zachować jego naturalny wygląd.

Czy jednak można zdecydować się na obie metody zabezpieczania i zastosować wosk do mebli lakierowanych? Taka praca jest bezcelowa, ponieważ oba preparaty mają na celu ochronę drewna, głównie przed wilgocią. Zatem lakierowana powierzchnia nie musi być dodatkowo pokrywana woskiem, a wręcz połączenie tych dwóch metod może dać nieestetyczny efekt.

Innym sposobem na zabezpieczenia mebli drewnianych jest politurowanie ich powierzchni. Metoda ta zwykle stosowana jest w przypadku antyków. Politurowanie to nakładanie politury, czyli spirytusowego roztworu naturalnej żywicy, szelaku. Sam zabieg ma głównie na celu nadanie powierzchni mebli ładnego połysku. Instrukcję, jak przeprowadzić politurowanie krok po kroku można znaleźć na wielu stronach internetowych. Przede wszystkim należy rozpocząć od odpowiedniego przygotowania powierzchni. W tym celu przyda się papier ścierny. Powierzchnia musi być również dobrze odpylona, w przeciwnym wypadku drobinki kurzu przykleją się do nakładanego preparatu, tworząc nieestetyczne zgrubienia. Do nakładania politury potrzebny jest tampon nasączony wcześniej olejem lnianym. Preparat należy nakładać w kilku warstwach, za każdym razem odczekując, aż powłoka wyschnie. Istotne jest, aby do wykonania każdej kolejnej warstwy używać preparatu o innym stężeniu. Na początku stosuje się politurę najrzadszą, po czym stopniowo zwiększa się jej gęstość olejem. Jest to ważne, ponieważ pierwsza warstwa, jeśli będzie miała nieodpowiednie stężenie, może pozostawiać smugi i nie przenikać właściwie w strukturę drewna.

Odpowiednie zabezpieczenie drewna, niezależnie, czy woskiem, lakierem, czy politurą, to bardzo ważny element dbania o meble. Dobrze dobrany preparat chroni powierzchnię przed wnikaniem wilgoci, ale także przed uszkodzeniami mechanicznymi, zadrapaniami lub przetarciami. Przede wszystkim jednak wosk, czy lakier nadaje drewnu ładnego połysku, podkreśla naturalne ułożenie słojów i ich zabarwienie. W efekcie mebel jest estetyczny i elegancki. Woski i lakiery stosuje się także do renowacji antyków oraz naprawiania starych i zniszczonych elementów, a także rzeźb i podłóg. Wszystko, co zostało wykonane z drewna, można pokryć woskiem lub lakierem. Wystarczy jedynie odpowiednio dobrany preparat oraz właściwa technika jego nakładania.